Etiket arxivi: partizan.az

Həsənağa Turabovun polis rəisi olan oğlunu niyə güllələyiblər? – Video

Loading

“Partizan” TV11-in “Bu adam” verilişini təqdim edir.

Həsənağa Səttar oğlu Turabov 24 mart 1938-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub.

1971-ci ildə Əməkdar artist, 1982-ci ildə isə Xalq artisti adına layiq görülür. 1987–2001-ci illərdə teatrın direktoru və bədii rəhbəri vəzifələrində işləyib.

Məktəb illərində Solmaz adlı qızı sevir, sonralar bu sevgi daha da güclənir. Lakin, Turabovun həm aktyor, həm də bakılı olması bu sevdaya mane olur. Qızın əslən şuşalı və Qasım bəy Zakirin nəticəsi olan anasının Turabov xoşuna gəlmir.

Aktyor haqqında nadir faktlar videomaterialda:

 

Rəsulzadəyə it deyən, üçrəngli bayrağımızı ələ salan Xalq şairimiz – Video

Loading

Bu adam həm kosmosa ilk uçan sovet itinə – Laykaya şeir yazıb, həm də “Ana və poçtalyon” kimi möhtəşəm əsər yaradıb.
“Partizan” TV11-ə istinadla birmənalı qəbul edilməyən şəxsiyyətlətin başında duran Xalq şairi Süleyman Rüstəm Haqqında şok faktlar təqdim edir.

Ətraflı videomaterialda…

Mini bir gecə – Sərdar Aminin yeni hekayəsi

Loading

“Partizan” Sərdar Aminin yeni – “Mini bir gecə” hekayəsini təqdim edir. 

                           (Hollivud kino sənayesinə…)

Dumanın indicə çəkildiyini Yeni Günəşlinin yamacında ayağını boşaldıb mürgüləyən atın şehli yalından, bir də yarpaqlardan sallanıb gün işığında mirvari kimi parıldayan damcılardan bildim.

Yenicə doğan Günəş yəhərli-yüyənli sahibsiz boz atın mən tərəfdəki gözünə saplanmışdı, at tükünü də tərpətmirdi, elə bil, əsrlərdir burda durmuşdu. Xəstəli-gümrahlı bütün bəşəriyyəti yerindən oynadan narıncı şəfəqlərə biganəliyindən hiss olunurdu ki, boz at daha bir əsr burda tərpənməz qalacaq. Kimi gətirib, kimi aparacaq, niyə gəlib, niyə getmir?

Köhnə Günəşlinin zirzəmilərindən kif püskürən binalarına qənşər gedirdim.

Odlar diyarının küləklər şəhəri növbəti günün kösövünə üfürürdü. Günəş ağarır, kölgələr qatılaşır, Bakı döyülmüş qıza oxşayan daha bir səhərindən boşanırdı.

Zirzəmiləri timsah ağzı kimi üfunət qoxan bu binaların şeh axan pəncərələri də timsah gözlərindən başqa heç nəyə oxşamırdı.

Onu belə pəncərələrdən birindən mənə zillənmiş gördüm. Həmin pəncərə çərçivəsi, çərçivədən mənə baxışı eləcə portret idi – yaxınlaşdıqca dəyişən, qıvrılan bir rəsm əsəri. Üstünə yeridikcə şəhvətdən sızlayırdı, bir az da getsəydim, ehtirasdan bayılacaqdı. Bu qadın kimdir? Niyə mənə bu qədər tanış gəlir? Niyə yad bir binanın birinci mərtəbəsinin səliqəli plastik pəncərəsindən mənə dikilib qalıb?

Cavab tapmadım.

Sağlam saçları boz idaman paltarının yaxasından sallanıb döşlərinin üstündə qıvrılırdı. Sinəsi yarıya qədər açıq idi. Gecə köynəyinin altından qabaran köksü nəfəsimi kəsirdi. Dayandım, sevindi. Həsrətlə alt dodağını dişlədi.

Tələyə düşmüşdüm, uzaqlaşa bilməyəcəkdim. Dönüb pəncərəsindən iki addım sağdakı qapıya yaxınlaşdım, mən çatmamış möhtəşəm bir səxavətlə qapını açdı. Arın-arxayın girdim içəri, elə bil, illərdir hər səhər bu qapıdan beləcə girirəm.

Otaq sehr içində idi. Bir evi bu hala gətirmək üçün adam gərək dəli ola. Deyəsən, kimsə məndən əvvəl divarlarından qulac-qulac sarmaşıq sallanan bu otaqda saatlarla kitab oxumuşdu.

– Sənə problem olmayacaq?

Sualı verən kimi özümə nifrət elədim. Sübh tezdən yuxulu dodaqlarla mənə pıçıldamaq, boynuma sarılmaq istəyən bir qadına niyə belə cəsarətsiz sual verirəm? O da sualıma illərdir hazır adam kimi bir kəlməlik cavab verdi:

– Bilmirəm.

Gözləmədən qollarını boynuma saldı, yuxudan qopmayan ətirli sinəsini sinəmə sıxdı, üzünü-üzümə sürtdü.

Bap-balaca canını bədənimin ən arzuladığım yerlərində gəzdirdi. Göz qırpımında çevrilib arxasını mənə söykədi. Quş balası kimi başını qaldırıb dodaqlarını uzatdı. Bilmirəm niyə – düşündüm ki, onunla öpüşsəm ağzım qarpız dadacaq. Otaqdan hələki tamam ayrı ətir gəlirdi, sanki kitabların incəltdiyi bir insanın içinə hopan nəfəs dahilərin sanballı fikirlərinə yüklənib zərifanə pıçıltılarla hər yana səpələmişdi.

Bu an ikinci artıq hərəkəti elədim; gözüm taxtın baş tərəfində divara yapışdırılan sarı qeyd vərəqinə sataşdı:

“Hələ də gülləri sevən yeganə məməli qadındır”.

İndicə dodaqlarıma yapışacaq çəhrayı dodaqlarını ləng-ləng tərpədib dedi:

– Onu ərim yazıb.

“Ərim” sözü içimdən ani bir sızıltı kimi keçdi, ardından ərli bir qadının mənimlə sevişmək istəməsi sızıltını yuyub apardı. Sol əlimi aramla döşlərində gəzdirib sağ əlimin orta barmağını öpüş gəzən ağzına soxdum. Üstünə uzananda ayağımı ərinin yorğanının altına saldım, hələ ilıq idi.

Ardınca bir cəhdlə köynəyimin bütün düymələrini qırdı. Narahatlığım döşəməyə dığırlanan düymələr kimi rədd oldu.

Həyəcanım ona həzz verir, mən də onun həzzindən alışırdım.

Elə bil, Allah bir an əvvələ qədər onu yaratmaqla məşğul olub, indicə əlini üzərindən götürüb, hələ də üstündə Tanrının ilığı qalıb. Bu qüdsi möhtəşəmliyə parıltı qatan şeytani naxış – təbəssümü – nəfəsimdən yapışıb içimi çölə çıxarır, durmadan quyusuna dartırdı.

Boz idman şalvarını ehtiyatla aşağı çəkdim. Dovşan qanı rəngi alt paltarını çıxaranda ayaqları ilə boynumu qucaqladı.

– Nə ətri gəlir?

– Lavanda.

Düşünmədən cavab verdim.

Hər şeyə özü hökm edirdi.

Cəld kəmərimi açdı.

– Səninkindən qaranquş yuvası ətri gəlir. Göl iyi, yosun iyi, ot iyi, gil iyi…

Kəmərimi boyuma atıb özünə çəkdi. Əllərimi döşlərinin üstünə qoyub sıxdı.

Hər an ərinin gələ biləcəyini düşünəndə qorxsam da, məndən doymayan bu qadının dərinliyində boğulmaq istədim.

Döşlərini sıxanda əllərimə heyfim gəldi. Onlar bu gözəl döşlərdən geri qalmırdı, hiss elədim ki, əllərim məndən daha yaxşısına layiqdir.

Kəmərimi bir az da özünə sıxıb dodaqlarımdan yapışdı. Ağzım qarpız dadıyla doldu.

Sonra zaman başqalaşdı. Elə bil, kimsə yola baxan bu otağın yerə yaxın pəncərəsi qarşısında film çəkirdi, illərlə baş verən bütün maraqlı hadisələri  montaj edib mənə həyatın ən dadlı yerlərini qat-qat göstərirdi.

Adamların ayaqlarının göründüyü bu balaca, təmiz pəncərənin qabağındakı əlvan qızılgüllərin üstünə nazlı yağışlar yağdı. Qarabuğdayı taleyimlə əlləşdikcə bu balaca pəncərini seyr etməkdən doymadım.

O da telləri nəfəsimdə əsdikcə yel dəyirmanı kimi üyüdüb tökürdü şüyüd ətirli qırıq-qırıq sözləri…

– Ərim… Sənin dişin olmaq… Canımı al, beləcə… Əccəb eləyirsən… Məni düşməninin arvadı kimi əz… Vermə məni başqasına…

Pəncərə qabağından yüzlərlə adam keçdi, yüzminlərlə yağış damcısı çırpıldı qızılgül ləçəklərinə, şüşəyə…

Sonra bir nəm duz çuvalı düşdü bir sərçənin üstünə…

Sərçədən kənara heçnə qalmadı, bütün vücudu altımda əzildi. Bu qurğuşun həbsdən məmnun idi, hələ də aramla sinəmdən öpürdü…

Bədənimi üstündən yataqa saldım. Təngnəfəsliyim keçəndən sonra əlini atıb çəkməcədən ən sevdiyim siqaretdən çıxardı. Soruşmadan bir giliz götürüb dodaqlarımın arasına qoydu. Yandırdı, qalxıb bayaqdan yağışda harasa tələsən adamların ayaqlarını, yağış damlaları dəydikcə yarpaqları titrəyən gur qızılgül kollarını seyr etdiyim balaca pəncərəni açdı, bir an gözləmədən yanıma uzanıb köksümə qısıldı.

– Getmək istəyirsən?

– Hə.

– Ərimdən qorxursan?

Cavab əvəzinə üç dəfə danışdığı yerindən – ağzından öpdüm.

– Məni tək qoyma. Bir azdan yenə istəyəcəksən məni. Onda tapmayacaqsan. Buraxma məni. Elə qucağında saxla, oxşa, öp…

Dediyi kimi etdim, oxşadım öpdüm.

– Yaxşı-yaxşı çək. Ərimin siqaretidi. Sən çək, mən bir az sənə indicə altından çıxan qadının ərindən danışım.

– Danışma.

– Yaxşı. Onda birazdan danışaram.

Gözüm qarşı divara yapışdırılan başqa bir qeydə sataşdı:

“Qadınlar istəməsə, biz onları sevə də bilmərik”.

Qeydə dikildiyimi duyub pıçıldadı:

– Hə. Yazıçıdı. Bilirəm, indi sizin – kişilərin vicdan əzabı çəkdiyiniz anlar başlayır. Ona görə də, gərək mən ondan danışım, sən də onun necə biri olduğunu bilib, toxtaysan. Qorxma, qulaq assan səni bu əzabdan qurtaran bir hekayət eşidəcəksən. Hekayətin ortasında bəlkə acığa mənlə bir dəfə də sevişdin.
Bayaqkı qeydi də unut, gülləri ən çox sevən məməli elə özüdü. Yaza bilmədiyi vaxtlarda gülləri sulayıb toxtayır.

– Güllər çox faraşdı. Yəqin son vaxtlar bir şey yaza bilmir.

– O, heç vaxt yaza bilməyib. Böyük bir kollektivdə iş yoldaşı olmuşuq. İndi danışacağım hadisədən bir iki il əvvəl mənə yaxınlaşıbmış. Mən bunu biləndə xeyli düşündüm, əvvəlcə xatırlamadım. Sonra mənə görə dəyişdiyi simasından, saqqalıyla qaşlarının arasından zillənən sırtıq baxışları hər şeyi xatırlatdı. Mən bu siçangözü özümdən qırmaqdan ötrü zülm çəkmişdim. Yalvarırdı, məni görəndə əsim-əsim əsirdi. Hər şey eləyərdi mənə görə. Belələrindən heç xoşum gəlmir. Kişi gərək hər şeyi elətsin, özü eləməsin. Məndən xoşu gələn idmançı iş yoldaşıma bunu döydürdüm. Yenə əl çəkmədi. Polisə deməyi düşünürdüm ki, yox oldu. Birini qoyub, birini danışım, rəfiqəmlə kofe içirdik, qız tualetə keçdi. Bu vaxt uzaq masada noutbukda yaza-yaza mənə baxan bir oğlan qalxdı, yaxınlaşdı. Özünü təqdim elədi, rejissor olduğunu, detektiv filminə kastinq elan elədiklərini, mənim də əsas rola uyğun gəldiyimi dedi. Ətrafım bilir ki, aktrisa olmaqdan ötrü ürəyim gedir. Güldüyümü görüb onu da dedi ki, bilirəm, belə şeylər türk seriallarında olur, ancaq neyləyək, biz də türk serialları ilə böyüyən uşaqlarıq. Gülümsündü, vizit kartını masanın üstünə qoyub noutbukunun arxasına keçdi. Ondan bir möhtəşəm siqaret ətri, bir də bu cümlə qaldı: “Uyğun bilsəniz, sabah günortadan sonra kartdakı ünvana yaxınlaşarsınız”.

– Tanımadın? Bu, məncə əvvəl sənə aşiq olan həmin adamdı.

Sinəmdən qalxıb heyrətlə üzümə baxdı:

– Hardan bildin?

– Yazıçı arvadısan, ancaq hekayət danışa bilmirsən.

Bunu deyib sinəsində başıma yer elədim. Qulağımı gup-gup guppuldayan döşünə dirədim. Barmaqlarını saçıma keçirib başımı elə şəvqətlə oxşadı ki, bu sığalların aramsız olması üçün güllələnməyə də dəyərdi.

– Pah! Maraqsız olsaydı, burnunu məmələrimin arasına salıb xumarlanmazdın. Bir də, necə tanıya bilərdim? Sonradan bildim ki, məhz xatırlamayım deyə saqqal saxlayıb, eynək taxıb, saçını uzadıb.
Dediyi ofisin girişində məni bir oğlan qarşıladı, içəri yolladı. Həmin yer doğrudan da kastinq otağı idi; işıqlar, kameralar… Otaqda bircə özü var idi, siqar çəkirdi. Dedi, guya hamını yola salıblar. Restoranda məni görəndən sonra digərlərini yoxlamağın mənasız olduğunu düşünüb, gələnləri formal gözdən keçirib, mənlə işləmək istəyir. Rolumdan danışdı. Dedi, yazıçı qız obrazı oynayacam. Bir neçə şəklimi çəkdi, baxdı, dedi, keçək əsas məsələyə. Yaradıclıq qabiliyyətimin olub-olmadığını soruşdu. Dedim, ədəbiyyatı yaxşı oxumuşam, inşa yazmağı da bacarıram. Çəkiləcəyim filmdə əsas tələb elə yaradıclıq məsələsi imiş. Kastinqə qatılan qızların heç birində yaradıclıq görməyib. Əlimə düşən fürsəti boşa verməyim deyə, yalandan dedim ki, o vaxtı qəzetə iki-üç esse də yazmışam. Valideynlərinə təsirli bir vida məktubu yazıb qeyb olan qızı oynayacağammış. Həmin vaxtlar doğrudan da məni evdən çox sıxırdılar, əclaf elə-bil ürəyimi oxumuşdu. Qabağıma qələm-vərəq qoyub dedi, həmin mövzuda inandırıcı məktub yazmalıyam. Qələmi alıb ürəyimi boşaltdım. Siqarını çəkə-çəkə məktubu oxudu.
Səbrlə, fısıldaya-fısıldaya dedi, məktubu oxuyan adam fikirləşəcək ki, səni kimsə bu sözləri yazmağa məcbur edib, polisə zəng edəcək. Sən onları arxayın salmalı idin, deməli idin ki, nə vaxtsa, qayıtmağını arzulayırlarsa, polisə zəng vurmasınlar, sadəcə gözləsinlər.
Sonra başını bulayıb dedi: “Siz qadınların məntiqi niyə bu qədər zəif olur?”
Rola özümü elə fəda eləmişdim ki, əlindən vərəqi alıb dediyi məzmunda da bir neçə cümlə yazdım. Bu da azmış kimi altına ad-soyadımı, tarixi yazıb imza atdım ki, gözünə girim. Vərəqi qaytaranda elə güldü, əsəbdən ram oldum, o an məni özünə sıxıb öpsəydi belə, düşünəcəkdim, artıq film başlayıb. Stolun üstündəki viski şüşəsinini açıb stəkanın birinə süzdü. Mənə təklif etmədən əlinə götürüb otaqda gəzişdi. Arxama keçdi. Son hiss etdiyim bu oldu: kimsə burnuma buz kimi bir dəsmal sıxdı, çabalamaq istədim, alınmadı. Onda başa düşdüm ki, doğrudan da film başladı. İçimə isti bir rahatlıq gəldi. Gözümü açanda sahmana salınmış bir zirzəmidə idim. Qolum zəncirlə bağlanmışdı. Həmin oğlan da qarşımda oturmuşdu. İlk dediyi bu oldu: “Öz imzanla yazdığın məktubu ailənə göndərmişəm. Daha bu bəşəriyyətdə səni heç kəs axtarmayacaq”.
Maraqlıdı?

– Hə. Danışa bilirsənmiş.

– Gözlə, pəncərənin torunu çıxardım.

– Onda siqaretdən birini də ver.

– Qoy, hava qəşəng gəlsin də, onsuz da yağış yağıb, hələki ağcaqanadlar yoxdu. Ərim deyir, bu bina dərədədi, ona görə ağcaqanadlar daraşır pəncərələrə. Pəncərələr nə qədər kip olsa da, otaqlara girirlər, insanlar səhərə qədər qaşıyırlar özlərini. Qadınlar bədənini sürtür, qaşıyır… Dırnaqlarının altında partlayan xırda tər vəziləri ətrafa qoxu yayır. Səhər hamı pəncərələri açır, küləksiz səhərlər bu binanın qabağından keçəndə ətrafı qadın ətri bürüyür. Elə bil hardasa, qadın ağacı çiçəkləyib.

Siqaretdən bir giliz də çıxarıb üstümə uzandı. Ağzıma qoyub yandırdı.

– Məndən nə ətri gəlirdi?

– Ağzından qarpız.

– Ağzımı demirəm.

– Həə, lavanda.

– Bir az da yayaq o ətri? Qoy pəncərənin qabağından keçənlər yağışdan sonra lavanda ətri alsın.

İndi üstümdə qıvrılan bu qadının az əvvəl açdığı pəncərə tamam başqa, sonu ölümlə bitəcək filmlər qədər həyəcanlı bir həyat göstərirdi. Adamlar bayaqkı qədər sıx keçmirdi, yağış bayaqkı tək sərasər deyildi, kollarının üstünə düşən lümuniset işıq qızılgül ləçəklərini lavanda rənginə boyamışdı.

Nə vaxt üstümdən sürüşüb getdiyindən xəbər tutmadım. Yağış səsinə oyandım, pəncərədən çöldə isə hava sakit idi, bir damcı da olsun yağmırdı. Hekayətinə qapısı açıq hamamdan davam edəndə anladım ki, yuyunur.

– Öz əlimlə fərmanımı yazmışdım. Məni nə atam axtaracaqdı, nə polis. Əvvəlcə var gücümlə qışqırdım. Yaxınlaşıb nəvazişlə dedi ki, bu gözəl boğazımı yormaq heç birimizin işinə yaramayacaq. Bizi heç kəs eşitmir. Mən burda qalmalıyam, o da mənə sübut etməlidir ki, əslində pis insan deyil. Sadəcə bir qadının sevgisini qazanmaq üçün ona dünya, başqa insanlar mane olur.
Mənim üstümdəki bütün təcrübələri vakumda olunan kəşflər kimi idi, heç kəsin işinə yaramırdı. Ancaq o bundan yorulmurdu, mənə şahzadələr kimi qulluq edirdi. Zorlamırdı, sevişmirdi, öpmürdü, əvəzində dırnaqlarımı tutur, qaşlarımı alır, burama çıxan tükləri maqqaşla çıxarırdı.

“Burama” deyəndə çevrilib harasını göstərdiyinə baxmaq istədim. Ancaq o artıq başqa şey danışırdı:

– Məni ən bahalı kremlərlə təpədən dırnağa masaj edirdi. Ayaq kremi ayrı, bədən ayrı, əl ayrı, üz ayrı… Ana uşağını çimizdirən kimi çimizdirirdi məni. Heç kəsin almadığı gözəl alt-paltarları alırdı. Gözəl donlar geyindirirdi. Ehtiraslandın?

Arxadan boynumu qucaqlayıb şeytan ədasıyla qulağıma fısıldadı.

Bir anlıq sussaydı, hekayətinin məni əsir elədiyinə baxmayıb yenə başlayacaqdım dodaqlarından. Danışdı:

– Kimsəylə bölüşmədiyim yemək zövqümü, sevdiyim şirniyyatları elə dəqiqliklə tapırdı ki, bir neçə gün sonra özümü saxlaya bilmədim. Bircə əlimin zəncirini açmırdı.
Ağladım, sızladım, yalvardım… Onu şikayət etməyəcəyimi dedim, yetər ki, məni buraxsın. Kimə deyirsən? İnanırdı ki, bir gün mənim sevgimi qazanacaq. Yuxudan oyanan kimi qalxıb gedirdi, bir azdan qayıdırdı, qalan vaxtı yanımda olurdu. Ordan çıxandan sonra bildim ki, “Real TV-nin xəbərləri” adı ilə mənə göstərdiklərinin çoxu saxta imiş, özü hazırlayıb bir yolla monitora ötürürmüş. Xəbərlərin birində Nabranda istirahətdən qayıdanların qəza reportajını hazırlamışdı, üç fahişəylə bir maşında ölən oğlan mənim köhnə iş yoldaşım idi, bunu döydürdüyüm oğlan. Mən xəbərlərə baxanda çöldə idi. Bir gün sonra dedi ki, köhnə iş yoldaşın Rza qəzada ölüb. Dedim, bilirəm. Hər şey çox inandırıcı idi.
Neylədim alınmadı… O, mənə kitab oxuyanda qulaqlarımı tuturdum, film göstərəndə gözlərimi yumurdum, günlərlə bir kəlmə kəsmirdim. Yenə yorulmurdu. Dəst-dəst fərqli alt paltarları alırdı, əynimdən çıxanları özü yuyurdu, gül kimi eləyirdi. Təmiz alt paltarlarımın arasına xırda güllər qoyurdu, bənövşə, qızılgül ləçəkləri…

– Lavanda da?

– Yox. Lavanda ətri mənim içimdən gəlir. Məni toxunmadan ehtirasa gətirirdi. Qadın travmayla ehtirasa gələndə, nifrət etdiyi adamla sevişmək istəyəndə bu günə düşür.

– Hansı günə?

– Mənim günümə. Bax indi istəyirəm, ərimin köynəyini geyinim, girim altına. İstəyirəm, elə sevişəsən mənimlə.

Bu yumaq qadın, qumru gəlin niyə məni seçmişdi? Qap-qara ehtirası məharətlə köksümə sancmağı necə bacarırdı?

– Niyə mən?

– Çünki sən buna layiq kişisən, o yox.

– Məni tanımadan layiq olduğumu necə bilirsən?

– Sənə hər səhər bu pəncərədən aşiq-aşiq baxıram.

Ərinin kapüşonlu idman köynəyini geyinib yenidən yatağa uzandı.

– Üstümə gəl. Nə olar, balaca görüb mənə yazığın gəlməsin. Qoyma cınqırım çıxsın. Bu köynəyin qoxusunu üstələ. Dart, qır düymələrini, əz. Sabah canım çıxar, tikərəm, ütüləyərəm. Erkəyimi hiss eləyim.

Bədəninin yumşaqlığı qədər aciz təslimiyyəti azmış kimi hıqqana-hıqqana hekayətini də davam edirdi. Arabir həzzdən bayılır, sonra elə qaldığı yerdən də davam edirdi.

Hamamın nəfəsliyindən gələn külək zərblə açıq pəncərəni bağladı. Duşda yığılıb qalan son damcılar da yaş kafelin üstünə töküldü.

Mənim üçün növbəti siqareti gətirəndə külqabını da unutmadı. Hər sevişəndən sonra ərinin indi gəlib çıxacağını düşünür, içimdən üşütmə keçirdi. Ardınca onun özünü mənə fəda etdiyini görüb qeyrətimdə boğulurdum.

– Məncə işığı söndürək, pəncərəni açaq. Sən də hekayətini bitir.

– Sən nə desən, o olacaq. Söndürdüm. Ancaq mən qaranlıqdan qorxuram. Atam yatanda elə xoruldayırdı ki, səsindən bu biri otaqda oyanırdım. Gecələr saatlarla gözümə yuxu getmirdi. Sonra mən köçdüm, anam öldü. Atam tək qaldı o evdə. İndi onun gecənin zülmətinə tənha xoruldadığını düşünəndə özümü öldürmək istəyirdim. Yaxşı ki, çox yaşamadı.

Büllur külqabını göbəyinin üstünə qoyub siqaretimi yandırdı:

– Külünü burama tök. Harda qalmışdım?

– Səni azadlığa buraxdığı gündə.

– Sən sevişə-sevişə də qulaq asmısan? Fikrin məndə olub, yoxsa hekayətdə?

Qaranlıqda cavabı gecikdirmək rahat olur deyə, bir az susdum. Ancaq cavabımı gözlədiyindən düz, ya yanlış olduğunu kəsdirmədən “səndə”, dedim.

Bir az susub davam elədi:

– Zirzəmidən çıxandan sonra bildim ki, düz iki ay orda olmuşam. O, zamanımı da dəyişə bilmişdi. Vaxtı soruşmurdum, özüm də hesablaya bilmirdim, nə gecəni görürdüm, nə gündüzü, dediklərinə inanmaq zorunda idim, bir də saxta xəbərlərinə. Ona görə də, iki ayımı mənə 21 gün kimi sırımışdı.

– Nə baş verdi ki, səni buraxdı?

– Əslində heçnə baş vermədi, ona görə buraxdı.

– Aha.

– Sən qalx işığı da yandır, bir də üçüncü rəfdə sağdan sonuncu kitabı götür, 72-ci səhifəni aç, üçüncü abzası oxu, sonra gedə bilərsən.

Qalxdım.

– “Min bir gecə”ni deyirsən?

– Hə.

Oxuyub yanına qayıtdım. Çiyələkli süd rəngi dodaqlarını baş barmağımla oxşaya-oxşaya pıçıldadım:

– Xahiş eləsəm, hekayəti bitirərsən?

– Sən mənim hekyətimə qulaq asmaq üçün qaldın, yoxsa oxuduğun abzasdan ehtiraslandığına görə?

Yenə nə deyəcəyimi bilmədim. Üstəlik bu dəfə işıq da yanırdı.

– Sənin hekayətinə görə qaldım. Bitir.

– Yaxın gəl, yoxlayım. Kişilər kitabdakı səhnədən tamam ayrı cür ehtiraslanır. Bu sərtliyi nə film verə bilir, nə qadın. Kitab oxuyub sərtləşən kişi gec yumşalır. Gözlə, baxım. Yalan deyirsən, səni qaytaran mənim hekayətim deyil.

Başqa söz deməyə imkan verməyib ağzından öpdüm. Danışmaq istəyən kimi bir də öpdüm. Bir də öpdüm. Ürəyincə oldu… Susdu.

Pəncərədə batmaqda olan Şəvval Ayı bədirlənirdi; tük qədər nazik olanda hamımızın üfüqə baxıb saatlarla gözlədiyimiz, ancaq tabaq qədər yekələndə kimsənin başını qaldırıb baxmadığı, unutduğumuz Şəvval Ayı.

Ay işığında öz rənginə qayıdan yerə səpələnmiş qızılgül ləçəklərindən bir az aralı motorla biçilən yaşıl qazonda Yeni Günəşlinin yamacında gördüyüm həmin yəhərli at arın-arxayın otlayırdı.

– Gözlə, sənə də bir qarpızlı saqqız verim, çeynə. Mən də hekayətimi tamamlayım, sonra get.

Bunu deyim qarpız ətirli həb kimi saqqızı ağzıma qoydu. Barmaqlarını da bir az ağzımda saxladı. Saqqızın içindən ağzıma ilıq acılı-şirinli şirə axdı.

– Həmin gün yanımdan keçəndə əlindən tutdum. Dedim, gəl, sevişək, sonra məni burax. Sənlə sevişib burdan çıxmaq istəyirəm. Donub qaldı. Heyrətlə üzümə baxıb çökdü. Sonra heç gözləmədiyim bir şey elədi, hönkürdü, hönkürdü, var gücüylə… Uşaq kimi içini ata-ata əllərimi açdı. Dedi, get. Elədiklərimi də hamıya de! Burda gözləyəcəm onları.
İnanmadım, amma buraxdı. Çölə çıxdım, gecə idi. Ürəyim yerindən çıxacaqdı.
Rəfiqəmgilə gəldim. Olanları danışdım. Son hərəkətinə görə ona yazığım da gəlirdi. Mənə barmağının ucuyla da toxunmamışdı. Ancaq nə olur, olsun, sabah polisə gedib hər şeyi danışacaqdıq. Səhər xəbərlərində gördük ki, o, məndən sonra bir ovuc dərman içib. Komadadı.

– Bəs…

Davamını gətirə bilmədim. Qarpız ətri canıma yayıldı. O, danışdıqca atamı gördüm. Yenə cənnət bostanında çomağı ilə qarpız yarpaqlarını qaldırıb erkən ölən dostlarıma xırda qarpızları göstərir, ürəkdən gülürdü.

Sərçə qulağıma astadan pıçıldadı:

– Əzizim, axı hekayətim bitməmişdi.

Bir az da astadan pıçıldadı:

– O, ölmədi. Dərmanlardan sonra başqa adam oldu. Hər dünəni unudan, hər səhər yenidən yaranan adam. Mən də bu fürsəti boşa vermədim. Evləndim onunla.

– Mən…

Yenə ağzım söz tutmadı. Bu, yuxu deyildi, ancaq ayıla bilmirdim. Qarpız ətri dırnağıma, tükümə qədər işləmişdi, hər yeri çəhrayı, qarpız rəngində, bəlkə də dovşan qanı rəngində görürdüm. Var gücümü yığıb astadan “ərin gələr…” dedim.

– Ərim çoxdan gəlib, əzizim, həmişəki kimi səhər tezdən. Yat, yat ki, səhər yenidən başlaya biləsən. Mən də sevdiyin boz idman paltarının yeni dəstini ütüləyim, qasığıma lavanda ətri vurub dovşan qanı rəngində alt paltarımı geyinim, qarpız ətirli saqqız çeynəyim…

Dilini qulağıma saldı, ilan kimi fısıldaya-fısıldaya eşidə bildiyim son sözlərini dedi:

– Günlərlə zəncirdə saxlayıb özünə aşiq edəndən sonra mənlə hansı həzzi yaşamaq istəyirdin, onu bilmirəm, ancaq sən də mənim aldığım həzzi heç vaxt bilməyəcəksən – bir qadının öz halalca əri onu hər gün başqasının arvadı sanıb yenidən ehtirasla altına salanda, həyəcanla sevişəndə, gözünə təpəndə aldığı həzzi.

– Axı!

Əsəbiləşə də bilmədim. Yalnız gülümsəmək gəldi əlimdən. Pəncərədən süd kimi işıq süzüldü. Çəpəki ağ yağışlar nazını itirib aramsız oldu, yerlə göyü birləşdirən su sütununa döndü.

Ayağa qalxdım,  körpə ağzımın mırçıltısı yağışın səsinə qarışdı.

Boz at nəhayət başını qaldırıb o biri gözünü pəncərəyə tərəf çevirdi. Bayaqdan görünməyən həmin gözü vahiməylə bərəlmişdi.

May. 2023. Bakı.

Kərəm haqlı idi… Bəs Orxan Cuvarlı? – Tənqid

Loading

“Partizan” Orxan Cuvarlının “Kərəm haqlı idi” hekayəsinə tənqidçi və qələm adamlarının reaksiyasını təqdim edir. Verilən rəylərin seçimi zamanı müəlliflərin ədəbi sanbalına diqqət yetirildiyindən müzakirə sənət plastında baş tutub. Mətndə sərt tənqid axtaran oxucuları qeyd olunan məqamı nəzərə almaqlarını tövsiyyə edirik. Oxumağa davam et Kərəm haqlı idi… Bəs Orxan Cuvarlı? – Tənqid

Belə qadın idi Səlimə – Lamiyə yazır…

Loading

“Partizan” Lamiyənin “Səlimənin günləri” yazısını təqdim edir.

Başının üstündəki qan rəngi buludlar Səlimənin köksünə yağan yağışları buxarlandırıb ruhunu göyə ucaldırdı. Buludlar Səliməyə uzaq düşdüyü təbiətindən, üfüqlərə dikilmiş yosun yaşılı gözlərdən gələn məktublar idi.

İndi yaddaşında yaşılın yeganə inikası onun passportu idi və həmin yaşıl dəftərlə dünyanın başına ay kimi dolanırdı Səlimə. Ölkələr gəzirdi, insanlar tanıyırdı, xatirə açıqcalar alıb məktublar yazırdı. Lakin yalnızca Sumdan Varşavaya məktublar gələ bilmirdi.

Səlimənin bağrındakı gizlinindən uzaq düşdüyü çox olmuşdu. Əyalət gecələrində, yayın adamitirən tənha günlərində evinin arxa pəncərəsindən aya baxıb Suma yazdığı məktubların içində taleyinin bu balaca mətbəxə sığmadığını deyirdi Səlimə. Vəbanın əyalətlərdə tüğyan etdiyi vaxtlarda Sumdan gələn məktublar gecikər, amma yenə də arzulanan vaxtda gəlib yetişərdilər. İndi isə məktubları sadəcə buludların al rəngi bağrından oxuya bilir Səlimə. Ünvanı səhv salmağa poçtalyon da yoxdur daha, məktubu qonşu binaya aparan o tanış qadının sərsəmliyini isə xatırlayıb gülürdü, çünki indi özü aya dönüb fırlanırdı ruhundakı qanadlarla. Belə qadın idi Səlimə…

Haçan ki, günəş qürub edər, Səlimə də buludlar kimi müjdəli rəng doğardı. Günəş Səlimənin vücuduna hopar, boğazının tən ortasından, çiyinlərinə uzanan körpülərdən asılar və ruhuna sovrulardı. Ayın hilalı Səlimənin ruh mağarasının soyuq divarlarında bərq vuran işıq, bədirlənmiş ay isə vücudunun rəqs edən əzaları idi. Ay kimi idi Səlimə.. hər ay yenidən doğar, bilgəlik zamanlarından qalma mağarasında hər gün ruhuna işıq qatar və nəhayət, hər ayın sonu bütöv bir Veneraya dönərdi. Səlimə hər ay yaşamadığı çağlara qonaq gedərdi və buna görə də o bütün zamanların qaranlıq səmasında doğan Venera idi. Hər ay, hər həftə  çılğınlıqla izlənilən, həyatın bütün fazalarına nüfuz edib qərar kultuna çevrilən qoroskop təqvim xəbərlərini heç vaxt oxumazdı, inanmazdı yazılanlara, çünki təqvimlər onun içinə doğardı. İçini təlatümlərlə dolduran, qəlbinə həyəcan yaşadan bu günlərdə Səlimə gah Zevsin məşuqəsi, intiqam şahzadəsi Lamia, gah vəhşi Artemida, gah da gözəlliyi və sevgi atəşi ilə romalıların alovunu Qafqaz dağlarında yandıran Afrodita olardı. Belə qadın idi Səlimə…

Ulduzları müşahidə yolu ilə kralların taleyinin yazıldığı vaxtlardan bəri Səlimə də öz varlığının necəliyini ayın günlərini izləyib bilirdi. Rəşid Behbudov da deyirdi,  “bu gecə aya baxıb, yar, səni yad eyləmişəm..” Ay kimi idi Səlimə. Yeni ayın ruhuna doğduğu günlərdə məişətin və həyatın fövqündə duyulanları duyar, kişilərin və qadınların var oluşlarındakı bütün sirlərə aymış olardı. Şıltaq oyunlar oynamağı sevər, ruhundakı Liliti hər ay bambaşqa həyəcanlarla yaşayardı canında. Buna görədir ki, dişi bilgəliyi və qadın yaradılışının mistik dumanını al rəngli buludlarda tapardı. Belə qadın idi Səlimə…

Həyatda qadınların sahib olduğu ən qüvvətli hissin ay bələdçiliyi olduğunu düşünürdü Səlimə. Ayın və ayların döngüsünü izləməyin qadının paleolit dövründən qalma bir bələdçisi olduğuna inanırdı. Aclığa toxluq gətirər, yol bilməyənə yol göstərərdi ay bələdçisi. Bədən-ruh ikilisinin tamamlandığı günlərdə isə qadın doğumun aqil təbiətinə bələd olar, ayı öz bətninə doğardı. Hər qadının içində adı ilə çağrılmağı arzulayan bir Səlimə vardır. Diqqət etsək, görəcəyik ki, Aygün də öz Səliməsini belə çağırır:

“Göydən gələn qonağam, sənə günəş olaram,

Həsrət ilə yanaram, zülmət gecələrində mən aydan gəlmişəm”..

Yaşayan hər şeyin doğumu və ölümüdür ayın ritmi.

Bəzi günlər Varşavada hündür binaların üzərindən, bəzi günlərdə isə Gəncədəki alçaq binalardan görünə bilən olurdu Səlimə. Söyləmişdim, o dünyanın başına dolanan bir ay idi. İbrahimi dinlərin bir çoxu onun hilalını görə biləndə ruh və bədən orucunun başlamalı olduğuna inanarmış. Səlimənin qəlbində də ayın doğuşu hilalın görünməsi ilə başlardı və bu ay hər bədirlənəndə Səlimə daha da görünə bilən olurdu. Aylar ayları qovur, Səlimə ayı nəfəsinə çəkib işıq olurdu dünyaya. Allah gecələr günəşin işığını Səlimənin ruhuna salır və kəhkəşan yaradırdı. Səlimənin ruhu yeraltında gizlidir və o, dayanmadan özünü torpaqlarda, arxaik mağaralarda axtarır.  Qazdığı və gəzdiyi hər torpaq Səliməyə ruhundan gələn məktublardır. Bütün zamanların mifləri Səliməni tanıyır, onun adı bütün dinlərdə keçir, çünki Səlimə bu dünya var olmağa başlayandan bəri günəşlə bərabər yaşayıb dünyaya işıq saçır. Ay kimidir Səlimə.. Belə qadındır Səlimə…

 

Beşmərtəbəli binanın birinci mərtəbəsi – İlham Əzizin yeni hekayəsi

Loading

“Partizan” İlham Əzizin yeni – “Beşmərtəbəli binanın birinci mərtəbəsi” hekayəsini təqdim edir.

Anara…

Beşmərtəbəli binanın birinci mərtəbəsində bir otaqdan ikiyə düzəldilmiş mənzilin pəncərəsindən çölə nə vaxt baxsan, elə bilərsən, payızdı; hava yağmurludu, gün işıldamır, düzü-dünyada başqa fəsil yoxdu, heç olmayıb da.

Bu birotaqlı mənzili Feyzi 18 il sərasər gözləmişdi. Alanda sevincindən yerə-göyə sığmasa da, sonralar unudulmuş qatar dayanacağına çevrildi bu ev: naçar gecələyirdi. Xəyalı göylərin bağrına batan təzə binalarda idi. Üçotaqlı geniş mənzil, hərənin öz otağı, böyük zal, ağ mebellər, 101 ekran televizor…

– Əlindəki nədi elə? – Şəlalənin səsi hər tərəfindən içinə doldu.

– Dəvətnamə…

– İlin-günün bu vaxtı kimin dəvətnaməsidi?

– Sədi oğlunu evləndirir.

– Vaxt tapmadı da…

– Allah mübarək eləsin de!

– İşin-gücün qutarıb vallah!

– Səhər-biri gün sən də eləyəcəksən də, niyə elə deyirsən?

– Kefdəsən, Allah haqqı. Heç nəyi düşünmürsən. Bunun palı-paltarı var, saçı-makiyajı var, nəməri var. İtin günündə getməyəcəyik ki! Saç, makiyaj 150-200 manatdı, o da növbə əlindən yer tapsan.

Çayı stolun üstünə zərblə elə qoydu, çay ləpələnib sıçradı qənddana. Feyzi əriyən qəndi qapıb ağzına atdı.

Əslində, Şəlalə düz deyirdi. Evlənən gündən ürəkaçıqlığıyla xeyrə-şərə getməmişdilər. Elə hey titi-piti , borc-xərc, avtobusla utana-utana… Yenə Feyzinin qarnına qaynar su doldu. Əyilib əyrimçəyə dönmüş mühasib qadına nə qədər xıtılanmaq olar? Pəncərənin dar gözünə əyilib ay başlamamış avans istəməkdən Feyzinin boynu dəvə boynuna dönmüşdü. Əyrimçə də bir üzünə tüpürüb, o biri üzünə itin sözünü deyəndən sonra pulu elə yerə qoyurdu ki, Feyzi zar-zor götürə bilirdi.

Əvvəllər işləri pis deyildi, “çaq-çuq”u da olurdu. Allah bu smartkart çıxaranın belini qırsın. İndi hamı ödənişləri telefonla edir. Binalarda köhnə sayğacı olan bir-iki ev ya qalıb, ya yox. Sağ olsunlar köhnə sayğacı olanlar, qəbzi aparanda 1-2 manat artıq verirlər, bir də görürsən, günün sonunacan 15-20 manat yığılır. Feyzinin qaz pulu almağı da ayrı aləmdi.

Qaz pulunu alanda gözləri 180 dərəcə fırlanır: guya bunu güdürlər, kəşfiyyatdadı… Halbuki, abonentlərin Feyziyə yazığı gəlirdi, qəsdən ona “xidmət haqqı” verirdilər. O manatı alanda elə fərəhlənirdi ki… Uçmağa qanadı çatmırdı. Uçub qazancını evə, arvadına, hamamdan təzəcə çıxmış  qızına göstərmək, şəstnən stolun üstünə atıb, “alın, xərcləyin”, demək istəyirdi.

İşıqla arası yoxdu Feyzinin. Deyirdi, kaş hər şey qazla olaydı. Qaza olan  borcunu birtəhər bu aydan o biri aya ötüşdürə bilirdi. İşığın qiyməti kəllə-çarx… Bir yandan qızın səhərdən axşama telefonu qoşulu, bir yandan evin işıqları, televizor, ütü..  İşıqdan çox narazıydı Feyzi. İşığa gedən kisəsindən gedirdi.

Bircə ayaqqabısından razıydı. 4 il qabaq evin yanındakı “Ucuzluq”dan almışdı, baxsan, elə bilərsən, təzədi. Bir az dabanları əyriydi… O da ayaqqabılıq deyildi, Feyzinin yerişinə görə… Zarafat deyil, bu ayaqqabı rayonun bütün qapılarını gəzib, qapılarda gözləyib, küçələrdə var-gəl edib. Gözləyə-gözləyə Feyzinin hər yeri – başı-gözü, iç-içalatı, pal-paltarı, elə ayaqqabısı da rəng verib rəng alıb… Elə ki, manat verən olmadı, rəngi bozarıb, iç-içalatı qarışıb, pal-paltarı köhnəlib.And içmişdi, əlinə pul keçən kimi cins şalvar alacaqdı.

Cinsin köhnəsi, təzəsi bilinmir. Şalvarı günün altında elə parıldayırdı, az qalırdı, Feyzinin gözünü qamaşdıra. Onun dərdindən Feyzi fürsət tapan kimi verirdi özünü kölgəyə.

Feyzinin ömrü qapılar döyməklə keçirdi, bütün qapıların səsini tanıyırdı. Bir də görürsən, bir ev yiyəsi donquldanır, manatı çox görürdü. Feyzi yazıqlaşırdı, istəyirdi, ev yiyəsinə yalvarsın. O ki manatı aldı, budu ey, pal-paltar, ayaqqabı alışıb yanır, bel dikəlir… Neçə dəfə o sevinclə özünü kafenin ağzında yaxalamışdı. Ürəyindən keçirdi, girib iki lülə deyə… O vaxt hardansa qulağında Şəlalənin səsi kilsə zəngi kimi çalınırdı, yalandan qaz turbasına bir-iki təpik vurub qayıdırdı, guya qazı yoxlamağa gəlib.

Feyzi üfüqə çox baxırdı, istəyirdi, dünya göz qapağını tez bağlasın. Gün çıxan kimi bütün dərdləri aləmə faş olurdu. Amma kainat gözünü hey qapayıb açırdı, Feyzini hər gün pərt edirdi.

Bu gün də beş altı qapını yağır eləyəndən sonra evə qayıdırdı. Yolda yadına uşaqlıq dostu Rafiq düşdü. Əlini şalvar cibinə atıb yoxladı: həmişəki kimi bomboşdu. Qəfil narahat oldu. Tez döş cibini yoxladı,  üzünə obaşdan şəfəqinin işığı düşdü. Feyzi çoxdandı şalvar cibinə pul qoymurdu, qorxurdu əlini salıb çıxaranda itirə. Pulu köynəyinin döş cibindəydi, 4 manat… Döş cibini sığallaya-sığallaya Rafiqlə keçən gənclik illərini xatırladı. Şəhərə eyni vaxtda gəlmişdilər, dost olmuşdular, çox çətinliklərə birgə sinə gərmişdilər. Bir-birinə arxa-dayaq olmuşdular. İkisi də bir vaxtda – payızda evlənmişdilər. Rafiqin oğlu olmuşdu, Feyzinin qızı.  Söz kəsmişdilər, qohum olacaqdılar.

Sonra işlər dəyişdi. Rafiq arvadı tərəfdən qohumlarla dil tapıb onlara qoşuldu. Yaxşı qazanırdı. Ara-sıra Feyzini kafeyə aparırdı. Yeyib içirdilər, tost deyirdilər. Feyziyə ürək-dirək də verirdi ki, bəs yaxşı olacaq. Ancaq görüşləri yavaş-yavaş səngidi. Feyzi də Rafiqi başa düşürdü. İş-güc adamıydı. Həm də arvad qohumları  qaynayıb-qarışan adamlar deyildi. Bir-iki dəfə Rafiqin yanında Feyzini görüb heç düz əməlli salam da verməmişdilər. Feyzi də payını almışdı. Hər nə olur-olsun, Rafiq bu şəhərdə onun tək simsarıydı. Ona çox ağız açmırdı. Rafiqi dar günə saxlayırdı. Ailəvi gediş-gəliş də kəsilmişdi. Kirayə evlərin kasıb süfrələrinin xoşbəxtliyi onları çoxdan tərk eləmişdi. Bu da Rafiqin yoldaşı Sənubərin hesabına olmuşdu. Rafiq beşotaqlı mənzilə köçəndən sonra Feyzigil iki dəfə onlara qonaq getmişdilər. Görmüşdülər ki, Sənubərin rəng-ruhu, danışığı dəyişib. O gün, bu gündü, ayaqları onlardan kəsilmişdi. Arabir arvadlar zəngləşərdilər, onda da Sənubərin kinayəli sözləri kirpi oxu olub Şəlalənin bağrına batırdı.

Evə çataçatda Feyzi qərar verdi ki, toya pulsuz getsin, elə orda Rafiqin kefi kökələndə toy pulunu qoysun qədim dostunun boynuna. Başqa çarə qalmamışdı. Onsuz o əyrimçə Feyzini boş qaytaracaqdı, bir para əyilib üzünün suyunu tökmək özünə qalacaqdı. Qərar verən kimi eyni açıldı, dilinin altında mahnı da mızıldandı. Bir də öz-özünə “Yüz araq ola, içəsən…” dedi.

Onda ayıldı ki, qapını döyür. Qapı açıldı, amma qapıda onu gözləyən yox idi. Qapını göz qırpımında açıb qaçmışdılar.

İçəri keçib nimdaş divanda oturandan sonra qızını səslədi:

– Ay bala, Gülşən, yenə telefondasan?

Qız mızıldandı, deyindi, nəhayət, başını qaldırdı:

– Bu merətə telefon deyirsən? Şəkili elə çəkir, başdaşı şəklinə oxşayır. İki aydı ekranı sınıb, düzəltdirmirsən.

Telefonu az qala, Feyzinin gözünə soxurdu:

– Camaatın qızlarının telefonundan xəbərin yoxdu.

Ggözünün üstünə tökülən saçlarını əli ilə dala daradı.

Feyzi qızının dediklərinə fikir vermirdi, Gülşəni altdan yuxarı süzüb fərəhləndi. Maşallah, böyüyüb, gözəl-göyçək qız olmuşdu, otağa girən kimi hər yeri  lilpar ətri bürüyürdü. Gələn il də məktəbi bitirir. Feyzi bir-iki ilə qaynata olacaqdı. “Kaş imkanlı birinə qismət ola, day bizim kimi cəhənnəmin odunu ayaqlamaya…”

– Ay ata, sənnənəm, kişinin heç vecinə deyil vallah…

– Ay bala, telefonunu mənə ver, Rafiq əminə zəng eləyəcəm, mənim konturum yoxdu.

– İndi özün görəcəksən, heç nömrələr də düz-əməlli görünmür.

Qızının mırtdanmağına gülməyi tutdu.

Gülşənin çiçəyi çırtladı. Əlinə yaxşı girəvə düşmüşdü. Toy məsələsi lap əla fürsət idi. Zauru ilk görüşə çağıracaqdı. Gün bu gün imiş. Ata-anasını yola salıb hamama girəcəkdi, bəzənib-düzənib Zaurla görüşəcəkdi. Ürəyinin döyüntüsü başına düşdü. Oğlaq kimi atlana-atlana mətbəxə qaçdı.

Feyzi yerində qurcuxub Rafiqin nömrəsini yığdı.

Sənubər telefon zənginə diksindi:

– Bıy! Allaha şükür, bu qız səni niyə yığır? – cəld telefonu Rafiqin əlindən qapdı:

– Ay salam-əleykim, Feyzi qardaş, Şəlalə bacı nətərdi?

– Sağ olasan, Sənubər, Rafiq evdə yoxdu?

– Evdədi, mətbəxə keçib, indi verirəm, – ağız-burnunu elə günə qoydu ki, Rafiq arvadından iyrəndi.

– Salam, Feyzi, nətərsən?

– Sağ ol, Rafiq. Sədi səni də toya çağırıb?

– Bilmirəm, yəqin çağırar. Qoy soruşum… Ay qız, Sədi bizə dəvətnamə göndərib?

Sənubərin ağzı hələ düzəlməmişdi. Cavabı qısa oldu:

– Hə, o gün demədimmi?

– Hə, Feyzi, çağırıb.

– Sən canın gedəndə bizi də götür.

– Yaxşı, saat beşdə dayanacaqda olun. Gecikməyin! Sonra tıxac olur.

– Yaxşı, sağ ol, qardaş.

– Şəlalə, ay Şəlalə, sən Allah, saat beşə hazır ol, camaatı gözlətməyək.

Şəlalə mətbəxdən nəsə dedi, Feyzi eşitmədi.

Feyziylə Şəlalə saat beşin yarısından dayanacaqda durmuşdular. Hərəsi bir tərəfə baxır, imkanları olsa, elə o baxdıqları tərəfə gedər, bir də qayıtmazdılar. Az keçməmiş, Rafiqin maşını dayandı, tələsik mindilər. Təzəcə maşına oturmuşdular, xoş-beş eləməmiş Sənubərin dərdi açıldı:

– Yox e, sən Allah, düz demirəm? 15 gün olar qapıdan maşının təkərini oğurlayıblar, bu da gedib arsız-arsız iki qutu patron alıb, gəlib üstümə. Kişinin oğlu oğrunu vuracaq. Dünən gecə qayıdasan ki, gətir patronları. Məndə də baş qalıb? Nə bilim hara dürtmüşəm. Bunun şey-şüyünün əlindən evdə nəsə gizlətməyə yer də qalmayıb. Birini güc-bəla tapdım, birini nə illah elədim, tapa bilmədim. Qışqır-bağırından qonşular da bezib. Deyirəm, ədə, bir qutusunu bu gecə at, o birini mən zəlil olmuş sabah gün işığında taparam. Kimə deyirsən? Səhərəcən dil-boğaza qoymayıb.

Şəlalənin üzündə heç bir ifadə yox idi. Bunu görüb Sənubər Şəlaləyə üzünü tutdu:

– Vəziyyət heç yaxşılığa getmir. Dolanışıq çətinləşib. Qardaşım yazıq da o gün dad-aman eləyirdi. Ay qız, sən də ağlını başına yığ, öyrət qızını, qoşulub qaçsın. Bu kasıbçılıqla mebeldi, toydu, necə edəcəksən?

Onda Şəlalə unadı ki, Sənubər patronları itirməyib, yığıb dilinin altına. Pərt oldu, üzünü çevirib yol boyu qarışqa kimi qarışan adamlara baxdı.

Rafiq dinmədi, qaşlarını çatdı, bir ara ağzını doldurdu, sonra ah çəkib susdu, heç Feyzi də danışmadı. Şadlıq evinin həyətinə girən kimi Feyzi cəld maşından düşdü. Tez köynəyinin döş cibindən bir  manat çıxarıb “stayanşik”ə verdi. Pulu elə uzatdı ki, Rafiq də, görsün, Sənubər də. Rafiq Feyzinin hərəkətlərinə baxa-baxa köks ötürdü, kədərləndi. Bilirdi ki, Feyzinin olan-qalanı elə budu. Sənubərə eşitdirə-eşitdirə Feyziyə dil ağız elədi.

Onları Sədi özü qarşıladı. Sarayın çilçıraqları saxta payız günəşi kimi Feyzini kor edirdi, özü də bərk acmışdı. Yeməyə başlamaq istəyirdi, gördü, Rafiq əlini uzatmır dayandı… Ancaq çox dözmədi. Çəngəli qapdı…

Şıdırğı toy gedirdi. Feyziylə Rafiq yüz-yüz vururdular. Yavaş-yavaş kefləri düzəlirdi. Rafiq cavanlıq günlərini xatırlayırdı, məzəli söhbətlər edirdi, Feyzi də uğunurdu, ancaq Rafiqin keflənməyindən qorxurdu. Olmadı elə, oldu belə, kefləndi. Toy pulu nə olacaq? Sədi də həyasızın biridi. El-aləmə car çəkər ki, arvadı salıb yanına gəlib, yeyib-içib, pul da salmayıb. Hər bu vəziyyəti düşünəndə çəngəl əlindən düşürdü, Şəlalə də başını bulayırdı.

Bir ara durub oynadılar da. Rafiqlə Sənubər əllərini qaldırmış, çiyinləri dik, Feyziylə Şəlalə əlləri yanlarında, başları aşağı. Feyzi tez-tez çaşırdı, Şəlaləni də çaşdırırdı. Mahnı bir an dayansaydı, elə bilərdin, Feyziylə Şəlalə Rafiqlə Sənubərə baş əyir.

Arada Rafiq siqaret çəkməyə çıxdı. Dedi, Feyzi, sən otur, gəlirəm. Tez də  qayıtdı. Qayıtmağıyla da hamını oynamağa durğuzdu. Oynaya-oynaya Feyzinin boynunu qucaqladı, qulağına, “nəmərini yazdırdım, narahat olma”, – dedi. Feyzinin oynaya-oynaya gözü doldu. Bu vaxt mahnı dəyişdi, ritm yüksəldi, Feyzi var gücüylə ayaqlarını yerə döyə-döyə şıdırğı oynadı, heç çaşmadı da…

Toydan adamlar bir-bir, iki-iki dururdular, saat ona qalırdı. Rafiq təklif etdi ki, qalxsınlar. Feyzi də razılaşdı. Əslində, hər şey gözəl idi, Feyziyə qalsa, axıra kimi oturardı, amma üz vurmadı.  Çıxaçıxda Rafiqgildən ayrılıb nəmər sandığına tərəf getdi ki, Sənubər duyuq düşməsin, elə bilsin,  pul salmağa gedir, yoxsa Rafiqin başına sərki edəcəkdi. Heç Rafiq də üstünü vurmadı, arvadının dır-dırına qulaq asmağa halı yox idi.

***

Zaur saat altıdan binanın tinindəki kölgəlikdə əsə-əsə Gülşəni gözləyirdi. Tez-tez üst-başını yoxlayırdı. Evdə nə yaxşı paltar tapmışdısa, dürtmüşdü əyninə. İlk quracağı cümləni düşünürdü. Xeyli cümlə qurmuşdu da, ancaq heç biri xoşuna gəlməmişdi. Əslində, yaxşı sözlər bilirdi, heyif hamısını bir ildə qızın vatsapına yazmışdı. İndi boyat cümlə demək istəmirdi. Axır qərar verdi ki, birinci özü danışmasın. Hava getdikcə qaralırdı. Zaur da qaranlığa çəkilirdi. Fikirləşirdi, görən olar, qızın adına söz çıxar. Vaxt keçirdi, Gülşən gəlmirdi. Amma o, Gülşəni bir ömür gözləməyə hazır idi.

…Gülşən cavab vermirdi, Zaur da bu günün belə bitməsini istəmirdi. Ağlına min fikir gəlirdi, tez də bəhanə tapıb qızı haqlı çıxarırdı.

Zaur qaranlıqdan işıqlı pəncərəyə o qədər baxmışdı ki, hara baxırdı hər yerdə pəncərə görürdü. Göy üzündə minlərlə pəncərə yaranırdı, bu da Zauru sevindirirdi: Hər pəncərədə bir Gülşən vardı…

Rafiqin maşını Feyzigilin qapısında dayandı, Feyziylə Şəlalə maşından düşdülər. Zaurun ümidi tamam üzüldü. Fikirləşdi, bir az da gözləsin, bəlkə, qız çıxıb ata-anasını qarşılayar.

Feyzi qapını ha döydü, açan olmadı, Şəlalə də ona qoşulub qapıya bir-iki yumruq ilişdirdi. Feyzinin ürəyi qısıldı, tez çölə qaçıb pəncərəyə yaxınlaşdı. Maşının güzgüsündən Feyzinin hərəkətlərini görən Rafiq maşını arxaya sürdü, girişin önündə dayanıb cəld maşından düşdü.

– Nolub, ay Feyzi?

– Uşaq cavab vermir!

– Dayan, qapını qıraq!

Rafiq qapıya yaxınlaşdı, əllərini divara qoyub təpiklə qapını bir dəfəyə qırdı. Şəlalənin heyi qalmamışdı. Feyzi birbaşa hamama qaçdı. Hamamın qapısı açılan kimi otağa qaz iyi doldu. Feyzini hamamın qapısında nakam budaqların alışdığı ocaq istisi vurdu, donub qaldı. Ay parçası Gülşənin bədəni sabunlu suyun içində… Başının zoğalı qanı sabun köpüyünə qarışmış, saçları həmişəki kimi gözlərini örtmüşdü.

Mətbəxdə qəhvədan fit verib haray çəkirdi.

Ölüm təkər oğrusu kimi pünhan gəlmişdi, Feyzinin ürəyini söküb aparmışdı.

Şəlalə balasını qucaqlayıb bağrına basdı. Sənubər hardansa ağ mələfə gətirib Gülşənin üstünü örtdü. Rafiq arxadan Feyzini qucaqladı… İç vurub ağladı… Ağlaya-ağlaya təkər oğrusunu bağışladı.

Feyzi astadan əlini uzadıb qızın yaş saçlarını gözünün üstündən çəkdi.

Səs küyə qonşular tökülüşmüşdülər. Zaur da onlara qarışıb evə keçmişdi. Halı dəyişirdi… Ona elə gəldi ki, indicə ürəyi gedəcək, qorxub çölə çıxdı.

Qaranlıq yolda qaçırdı… Qaça-qaça özünü söyürdü… Söyürdü ki, gərək işıqda gözləyəydim, bəlkə, Gülşən məni görüb hamama girməzdi. İki küçə o tərəfdəki işıq dirəyinin dibində dayandı. İşıqlığa çıxıb var gücüylə hönkürdü.